Manastir Bošnjane

A prema narodnom predanju, ovde je za vreme kneza Lazara, krajem 14. veka, sagrađen prvobitni manastir, na mestu nasilja iz rimkog vremena, koje se zvalo Drenac ili Bukovac. Kasnije, za vreme Turaka manastir je bio ugašen, a sve građevine srušene i uništene.

U saglasnosti sa predanjem je i realna pretpostavka, pošto pisani izvori ne postoje, da je manastir osnovan u doba kneza Lazara, imajući u vidu da se nalazi na posedima, koje je ovaj vladar Ravaničkom poveljom darovao svojoj zadužbini – manastiru Ravanici.

Toponimi Grčka kosa, Grčka ćuprija i Grčki potok u okolini, možda ukazuju da su prvobitni manastir krajem XIV i početkom XV veka naseljavali monasi sinaiti, pristigli sa vizantijskog prostora.

U domenu pretpostavke je veza manastira u Bošnjanima (gde se oduvek proslavlja praznik Četrdeset mučenika sevastijskih – Mladenci) sa Temnićkim natpisom (pločom koja je bila ugrađena u neku crkvu, iz X-XI vek), pronađenom u obližnjem selu Gornjem Katunu, na kojoj se nalaze imena deset od Četrdeset sevastijskih mučenika.

Zabeleženo je autentično svedočanstvo da su bošnjanski manastir početkom XIX veka, u vreme buna, zapalili Turci i da je tom prilikom stradalo mnogo naroda.

Tako su i stariji meštani, učesnici Prvog svetskog rata, zapamtili da se na manastirištu, kraj izvorišta gde su se dešavala isceljenja, viđali nagoreli balvani.

Nakon priče jednog meštanina da je u snu od nekog svetitelja dobio naredbu da na mestu nekadašnjeg počne da se podiže novi manastir, vernici iz Bošnjana, nakon blagoslova Episkopa šumadijskog Save, počinju da 1990. godine zidaju manastir Svetog Luke, koji će 21. jula 1996. godine osvetiti Vladika Sava.

Manastir je do 2002. godine bio ženski, da bi od tada, dolaskom arhimandrita Alekseja (Bogićevića) za nastojatelja, postao muški.

Manastirski kompleks ograđen zidom, danas čine manastirski hram, zvonik sa kapelama u osnovi i osam zvona, konak, letnjikovac i u zgradu ugrađen istočnik.

Crkva manastira Svetog Luke rađena je u raškom arhitektonskom stilu, pravougaone je osnove, zasvedena poluobličastim svodom. Na zapadnom delu je otvoren trem iznad kojeg se uzdiže četvorostrana masivna kula zvonara.

Oltarska apsida na istoku i dve bočne konhe pravougaonog su oblika. Fasade su od bele opeke sa jednostavnim reljefnim ukrasima oko otvora. Krov iznad hrama je dvoslivan, a iznad zvonika četvoroslivan, pokriven mašinskim crepom.

Pored čudotvorne ikone svetog Luke, u manastiru se nalaze i druge crkvene dragocenosti i odabrani primerci crkvenog mobilijara, darovani od mnogobrojnih poklonika ove svetinje.