ISTORIJA: Žrtve fašizma na Metinom brdu (I deo)
26
Uto, Nov

Kultura

Na ovom mestu 2. marta 1942. godine streljano je 173 rodoljuba i zarobljenih partizana iz devet opština. 2. marta 1942. godine Metino brdo je natopljeno krvlju žrtava za slobodu.

Teško i burno vreme zapisano je na stranicama naše istorije ali i u srcima naših ljudi, posebno onih preživelih očevidaca, učesnika nezaboravnih ratnih događaja. Okupatori i izdajnici sprovodili su nezapamćeni teror na teritoriji kragujevačke opštine kao i u ostalim delovima zemlje: mučenjima, masovnim ubistvima, a sve sa jednim ciljem - da uguše ustanak koji je buknuo.

U te svrhe formirani su širom zemlje brojni koncentracioni logori, mučilišta naših rodoljuba, zarobljenih partizana, ilegalaca.

U danima okupacije Kragujevac je postao sabirno mesto za ceo kragujevački okrug i područje krajskomande. Otvoreni su najzloglasniji zatvori specijalne policije kragujevačkog i gružanskog sreza, a na Metinom brdu logor. Od 1. januara do 22. marta 1942. godine streljano je 250 rodoljuba iz ovog logora.

Za vreme I neprijateljske ofanzive dovoženi su zarobljeni partizani, politički radnici, saradnici i simpatizeri oslobodilačkog pokreta. Tako su iz gružanskog sreza privedeni u dva navrata politički radnici, odbornici narodnooslobodilačkih odbora i drugi aktivisti i gde je većina streljana na Metinom brdu. 

Hvatani borci su predavani nemačkom sudu, ili Kalabrićevom prekom sudu. Većina pohvatanih je bila iz okoline Rače, Topole i Aranđelovca, a svi su streljani na Metinom brdu.

Prvo streljanje od strane nemačkih fašista obavljeno je 13. februara 1942. godine nad grupom partizana. Među njima su bili: Bogoljub Grgović, Dušan Luković, Živko Lazarević, Danilo Ristić mašinovođa iz Lapova i drugi.

Na Metinom brdu streljan je veliki broj rodoljuba znanih i neznanih. Retki su bili dani da na ovom mestu nisu štektali mitraljezi od početka do kraja rata. Kada je logor rasformiran sredinom 1942. godine logoraši su transportovani u logor na Banjici, gde je većina streljana, kao i u logore u Nemačkoj, Norveškoj i Grčkoj.

Zato je ovde svaka stopa zemlje natopljena krvlju. Užasne scene i danas prate preživele logoraše i slike koje su tada bile svakodnevica u logoru: maltretiranje talaca prilikom izvođenja na streljanje, čupanje za kosu budućih žrtava,
njihovi prestravljeni pogledi, tiskanje jednog preko drugih u nadi da će izbeći ruku dželata i odvođenje u smrt.

Streljanje 2. marta 1942. godine obavljeno je u ogromnoj specijalno pripremljenoj jami. Kada su doveli taoce pred jamu dželati su ih naterali da sami skaču u nju, kako se oni ne bi trudili oko sahranjivanja.
Među taocima nalazio se i Dragan Banić, svršeni maturant iz Natalinaca. U jednom trenutku je uzviknuo: "Ura, drugovi napred!". Skočio je na nemački mitraljez i tako spasao neke od drugova. Isto su radili Zoka Jovanović, komandir čete i drugi borci pa je jedan broj talaca uspeo da pobegne.

Prilikom isleđivanja nemački preki sud je bio zapanjen hrabrim držanjem Dragana Banića. Nemački oficir je tom prilikom rekao: "Šteta što moramo da te streljamo jedini spas je da budeš naš obaveštajac". Dragan Banić je odgovorio: "Varate se gospodo, izdajničku ulogu neću prihvatiti".

Dragomiru Matiću iz sela Kloke, prilikom isleđivanja isekli su korbačem uši, a zatim ga izveli na streljanje sa rođenim bratom Dragoljubom. Brat mu je streljan, a Dragomir je uspeo da pobegne. Njihovog oca u to vreme zaklali su četnici, a sestru pretukli i bacilli u jamu mislećI da je mrtva. Ona se nekako osvestila i uspela da ostane živa.

Metino brdo danas krasi spomenik žrtvama palih za slobodu. Podignut je 1987. godine da podseti mlade generacije na ratne strahote i stradanja naroda.

Pratite nas na našemTELEGRAM kanalu

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, Twitter nalogu