Kolonska kapija, smeštena u istoimenom naselju u Kragujevcu, predstavlja jedan od najprepoznatljivijih simbola grada i dragoceni deo istorijsko-kulturnog nasleđa iz perioda rane industrijalizacije Srbije. Zbog decenijskog neodržavanja i čestih vandalskih ispada, kapija je vremenom počela da propada, ali je zahvaljujući Zavodu za zaštitu spomenika kulture Kragujevac, uspešno revitalizovana.
Stara radnička kolonija izgrađena je između 1924. i 1931. godine kao zatvoreno urbano naselje koje se smatra jedinstvenim urbanističkim rešenjem u ovom delu Evrope. Na malom prostoru, za kratko vreme, formirana je prava varoš sa oko 3.000 stanovnika – radnika i inženjera koji su tu živeli sa svojim porodicama. Naselje je imalo sedamdeset baraka i zidanih zgrada, a kapija je svake večeri bila zatvarana, što je označavalo vreme za počinak.
„Postavljena je zbog stroge kontrole koja je postojala u staroj radničkoj koloniji. U toj koloniji, radnika i inženjera, postojala su stroga pravila – nije bilo buke, nije bilo nereda“, istakao je Đorđe Milovanović, istoričar umetnosti u Zavodu za zaštitu spomenika kulture Kragujevac.
U to vreme, Kragujevac je bio privlačan za doseljenike iz oslobođenih krajeva bivše Jugoslavije i Evrope, jer je nudio sigurnost kada su u pitanju posao i stanovanje. Milovanović navodi da je postojala i ideja o izgradnji katoličke crkve u naselju, jer je pravoslavna bila planirana za Palilulu. Kolonija je tako bila dom multietničke i multikonfesionalne zajednice – Slovenaca, Italijana, Hrvata i Jevreja.
Kapija, koja već više od jednog veka stoji na ulazu u ovaj istorijski kompleks, nije odolela zubu vremena. Zbog toga je podvrgnuta temeljnoj revitalizaciji.
„Završili smo sređivanje natpisa sa starim grbom Nemanjića, očistili i ofarbali stubove originalnom crnom mat bojom, kao i sve betonske delove oko stuba, vodeći računa da se sve uradi identično originalnom izgledu“, objasnio je Predrag Vukašinović, direktor Zavoda za zaštitu spomenika kulture Kragujevac.
U naselju se nalazi i poslednja očuvana zgrada nekadašnje Sokolane, koja je pod državnom zaštitom, ali se danas nalazi u veoma lošem stanju. Zavod je već pokrenuo proceduru izrade projektne dokumentacije i rešavanja imovinsko-pravnih odnosa kako bi bila urađena njena restauracija.
Revitalizacija Kolonske kapije predstavlja važan korak ka očuvanju industrijske i kulturne baštine Kragujevca i podseća na bogatu prošlost grada, koji je nekada bio jedno od ključnih industrijskih središta Kraljevine Jugoslavije.
Pratite nas na našemTELEGRAM kanalu
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, Twitter nalogu
