Srbija sutra obeležava Dan primirja u Prvom svetskom ratu

Tokom Prvog svetskog rata, koji je započeo napadom Austrougarske na Srbiju nepovratno je, zahvaljujući žilavom otporu Srba, preoblikovana karta Evrope.

Proboj Solunskog fronta, koji su izveli Srbi, doveo je do postupnog raspada Austrougarske i kapitulacije Nemačke, čime je, do tada najrazorniji rat, svetskih razmera, konačno završen.

Nedvosmislena namera vlasti u Beču, što je bilo i naglašavano, bila je da se Srbija potpuno uništi, ali je žilav otpor, mudro državno vođstvo kao i svesna žrtva čitave nacije doveo da velike pobede.

Austrougarska je vojne operacije protiv Srbije započela polovinom avgusta 1914. vrlo samouvereno, ali su potpune pobede Srba u bitkama na Ceru (avgust 1914.) i Kolubari (decembar 1914.) iznenadile tada čitav svet.

Kada se oktobra 1915. dogodila zajednička masivna ofanziva Austrougarske, Nemačke i Bugarske na Srbiju, usledilo je odstupanje srpske vojske preko Kosova i Metohije, i planinskih divljina današnje Albanije i Crne Gore, do obala Jadrana i Jonskog mora.

Iako proređena, srpska vojska se postupno oporavila, većinom na Krfu i u zaleđu Solunskog fronta, odakle je nakon više pokušaja polovinom septembra 1918. probila Solunski front.

Kao posledica velikih srpskih pobeda, Bugarska je kapitulirala poslednjih dana septembara, a Austro-Ugarska prvih dana novembra 1918. godine, da bi potom 11. novembra 1918. u Kompijenju, kapitulirala i Nemačka. Taj čin označio je kraj najvećeg i najrazornijeg rata koji je svet do tada video.

Srbija je u tom ratu izgubila 1.248.136 stanovnika, odnosno 28 odsto. U stvarnosti taj procenat je mnogo veći kada se imaju u vidu državni okviri Srbije od pre Balkanskih ratova, koji su i po sastavu stanovništva, izneli čitav taj rat, uz bitnu pomoć desetina hiljada Srba dobrovoljaca sa prostora negdašnje Austro-Ugarske.

Dan primirja u svim pobedničkim zemljama svečano se obeležava još od 1919. godine što je i kod nas bio slučaj do Drugog svetskog rata.

Narodna skupština Srbije krajem 2011. godine usvojila je izmene Zakona o državnim i drugim praznicima kojim je predviđeno da se Dan primirja posebno obeležava i da obavezno bude neradan dan.