Dogodilo se na današnji dan
02
Sub, Nov

Svaštara

Na današnji dan:

1040 - Škotskog kralja Dankana ubio je Makbet, koji je potom vladao 17 godina. Makbetova vladavina, posebno način na koji je zaposeo škotski presto, inspirisala je engleskog pisca Vilijama Šekspira za jednu od njegovih najpoznatijih drama.
1777 - Rođen je danski fizičar Hans Kristijan Ersted, osnivač nauke o elektromagnetizmu. Otkrio je magnetski učinak električne struje. Njegovo glavno delo "Experimenta circa effectum conflictus electrici in acum magneticam" znatno je uticalo na francuskog fizičara i matematičara Andrea Ampera. Njemu u čast jedinica za jačinu magnetskog polja u elektormagnetskom CGS sistemu nazvana je "ersted".
1784 - Na ostrvu Kodijak pored Aljaske osnovana je prva ruska kolonija. SAD su od Rusije 1867. kupile Aljasku za samo 7,2 miliona dolara.
1893 - Francuska je postala prva država u kojoj je uvedena obaveza stavljanja registracionih tablica na motorna vozila.
1900 - Zauzimanjem Pekinga, u Kini je ugušen "Bokserski ustanak" seljaka, gradske sirotinje i kineskih nacionalista uperen protiv kineskih vlasti kao i protiv prevelikog uticaja stranaca. Ustanak je u krvi ugušio međunarodni ekspedicioni korpus sastavljen od trupa Britanje, SAD, Rusije, Nemačke, Japana, Francuske, Italije i Austro-Ugarske.
1912. - Američki marinci su se iskrcali u Nikaragvi kako bi zaštitili tamošnju vladu od sve snažnijih revolucionarnih snaga.
1914. – Rođen je Alija Sirotanović, rudar-rekorder.
1920 - U Beogradu je potpisan ugovor o stvaranju "Male Antante", vojno-odbrambenog saveza Čehoslovačke, Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca i Rumunije. Cilj "Male Antante", koja se oslanjala na Francusku (tada vodeću kontinentalnu silu u Evropi), bilo je sprečavanje svakog pokušaja restauracije Habzburga u bilo kom obliku. Sve tri zemlje (Rumunija se savezu pridružila nešto kasnije-1921.) bile su životno zainteresovane za održanje novih granica uspostavljenih posle Prvog svetskog rata. Bojazan nije postojala toliko od obnove Austro-Ugarske koliko od mađarskog revizionizma i dolaska Habzburga na presto Mađarske. Poslednji austrijski car Karlo Habzburški bar dva puta je pokušao da se vrati na presto u Budimpešti, poslednji put 1921. nakon čega je konfiniran na portugalsko ostrvo Madera u Atlantiku.
1934 - U prvi nemački koncentracioni logor Dahau, u blizini Minhena stigle su prve kompozicije zatvorenika, protivnika režima Adolfa Hitlera, koji je otpočeo hajku na sve građane (uključujući i Nemce) koji su se protivili nacističkom poretku ili se nisu uklapali u nacističke rasne koncepcije (što je bio češći slučaj). Dahau je bio predviđen za političke protivnike. Kasnije je, tokom Drugog svetskog rata, u tom logoru ubijeno 70.000 zatočenika iz okupirane Evrope.
1935. podelio Nobelovu nagradu za hemiju. Prvi su stvorili veštačke radioaktivne supstance: nuklide fosfora, azota, silicijuma. Eksperimentalno su dokazali da se svetlost može preobratiti u čestice (stvaranje iz gama-kvanta pozitrona i elektrona). Od 1946. je rukovodio Komesarijatom za atomsku energiju i pod njegovim rukovodstvom je 1948. konstruisan prvi francuski atomski reaktor.
1941 - Britanski premijer Vinston Čerčil i predsednik SAD Frenklin Ruzvelt potpisali su u "Atlantsku povelju", koja je kasnije postala temelj na kom su ustrojene UN. "Atlantska povelja" je uključivala pravo naroda da izabere oblik vladavine u svojoj zemlji i da teritorijalne promene nisu zakonite bez slobodno izraženog pristanka zainteresovanog naroda. Hijerarhija vrednosti "Atlantske povelje" poslužila je kao osnov i prilikom formiranja NATO pakta. Sapotpisnik "Atlantske povelje" septembra 1941. u Londonu bila je i Kraljevina Jugoslavija.
1945 - Japan je prihvatio savezničke uslove bezuslovne kapitulacije, čime je Drugi svetski rat okončan i na Dalekom istoku.
1958 - Umro je francuski nuklearni fizičar i hemičar Žan Frederik Žolio, poznat kao Žan Frederik Žolio Kiri, koji je sa suprugom Irenom - ćerkom nobelovaca Pjera i Marije Kiri
1970. - SFRJ i Vatikan ponovo uspostavljaju diplomatske odnose, nakon osamnaestogodišnjeg prekida.
1971. - Bahrein proglašava neovisnost od Velike Britanije.
2001. - Albanski pobunjenici pristali su da predaju oružje NATO vojnicima koji će biti razmješteni u Makedoniji poslije obećane amnestije i političkih reformi.
2004. - U Krakovu umro Česlav Miloš (93) poljski pisac i dobitnik Nobelove nagrade.
2008. - SAD i Poljska potpisale preliminarni sporazum o planiranoj gradnji američkog raketnog štita na poljskoj teritoriji.

 

Pratite nas na našemTELEGRAM kanalu

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, Twitter nalogu